Brahmacharya in je dagelijks leven: bewust omgaan met energie en verlangens

Wat vraagt Brahmacharya van ons?

In de praktijk gaat het erom dat we bewuster omgaan met waar onze energie naartoe stroomt. We leven in een wereld die voortdurend onze aandacht vraagt: notificaties, to-do’s, meningen, verwachtingen, sociale media. Brahmacharya nodigt ons uit om niet overal op in te gaan, maar te kiezen wat werkelijk voedt.

Dat begint met het leren herkennen van waar je energie weglekt. Denk aan eindeloos scrollen op je telefoon, impulsaankopen doen of jezelf verliezen in het pleasen van anderen. Dit lijken misschien kleine dingen, maar ze stapelen zich op en maken je moe. Vermoeidheid die niet per se komt door wat je doet, maar door alles wat je laat gebeuren zonder bewust te kiezen.

Daarom is het stellen van grenzen zo’n belangrijk onderdeel van Brahmacharya. Grenzen in je werk, zodat je niet ’s avonds nog steeds ‘aan’ staat. Grenzen in je sociale leven, zodat je niet overprikkeld raakt. Grenzen tegenover jezelf, zodat je niet telkens over je eigen behoeften heen walst.

Maar Brahmacharya is geen pleidooi voor strengheid of kramp. Integendeel: het vraagt juist om zachtheid en eerlijkheid. Om verlangens te erkennen zonder er automatisch naar te handelen. Niet elk verlangen vraagt om actie. Door ruimte te maken tussen impuls en actie, ontstaat er keuzevrijheid. In die ruimte kunnen we richten op wat écht voedend is voor lichaam, geest en ziel.

Hoe yoga mij helpt met grenzen stellen

Ik wil hier ook iets persoonlijks delen. Want dit stuk, het bewaken van mijn energie en het stellen van grenzen, is voor mij misschien wel de grootste uitdaging. Al enkele jaren ben ik in therapie, mede als gevolg van het misbruik dat ik meemaakte in de turnsport. In eerdere blogs schreef ik hier al over:

→ Mijn reis naar innerlijke kracht
→ Verschil tussen turnen en yoga

Juist door die ervaring is grenzen herkennen en bewaken voor mij geen vanzelfsprekendheid. Ik ga er vaak overheen door te hard te werken, door te weinig rust te nemen of door te veel ruimte aan anderen te geven.

Hoe yoga mij helpt met grenzen stellen

Als pleaser wil ik conflicten vermijden. Ik voel haarfijn aan wat anderen nodig hebben, maar verlies daarbij makkelijk mezelf. En eerlijk is eerlijk: dat kost energie. Veel energie.

Wat yoga me hierin brengt, is niet alleen rust, maar vooral bewustzijn. Elke keer dat ik op de mat stap, oefen ik in voelen wat klopt; in mijn lichaam, in mijn adem, in mijn hart. Yoga leert me vertragen, luisteren en erkennen: dit is genoeg voor nu. Het helpt me om ruimte te maken voor mezelf en om daarin te blijven staan, ook als dat ongemakkelijk is.

Brahmacharya betekent voor mij dan ook niet het wegduwen van verlangen of prikkels, maar het langzaam leren dragen van mezelf. En stap voor stap, adem voor adem, voelen: ik mag kiezen wat me voedt.

Brahmacharya voor yogadocenten en professionals

Als yogadocent of professional ben je vaak bezig met geven. Aandacht, energie, ideeën, zorg. En misschien herken je ook dat je regelmatig ‘leegloopt’, niet omdat je werk niet mooi of waardevol is, maar omdat je jezelf niet genoeg terugtrekt of oplaadt. Je blijft beschikbaar, terwijl je eigenlijk allang even had moeten pauzeren. Je zegt ‘ja’ terwijl je systeem ‘nee’ fluistert (schreeuwt). En ondertussen druppelt je energie weg; onzichtbaar, maar voelbaar.

Energie bewaken is leiderschap

Brahmacharya herinnert je eraan dat zelfbehoud geen egoïsme is, maar een voorwaarde om dienstbaar te kunnen blijven. Het gaat over innerlijk leiderschap: keuzes maken die kloppen met jouw waarden. Je energie richten op wat je te doen hebt, in plaats van verstrikt te raken in alles wat je zou moeten of zou kunnen. En ook: leren voelen wanneer je ‘nee’ zegt, niet uit weerstand, maar omdat je ergens anders volmondig ‘ja’ aan wilt geven.

Ook ouders en zorgverleners mogen begrenzen

Voor ouders kan dit betekenen: niet op elke vraag van je kind direct inspringen, maar ook jezelf als mens serieus blijven nemen. Voor leidinggevenden: niet alles willen oplossen, maar juist rust en richting brengen door zelf gegrond of geaard te blijven. Voor zorgprofessionals: ook jóuw welzijn telt. En voor yogadocenten: je intentie en energie zijn net zo belangrijk als je kennis.

Brahmacharya op de yogamat

Ook op de mat komt Brahmacharya tot leven. Bijvoorbeeld als je jezelf voorbij duwt in een houding, niet omdat het goed voelt, maar omdat je je wilt bewijzen. Of wanneer je rustmomenten overslaat, omdat je vindt dat je ‘nog niet genoeg hebt gedaan’. Misschien herken je het: het gevoel dat je jezelf elke keer weer een beetje moet ‘bewijzen’, zelfs op de mat.

Maar yoga gaat niet over méér doen. Het gaat over precies genoeg doen. Over weten wanneer je actief bent en wanneer je mag loslaten. Oefen dan eens met niet nemen, maar ontvangen. Minder forceren, meer voelen. Minder streven, meer zijn.

Juist in de stilte, in savasana, in de pauze tussen ademhalingen, in het eenvoudige aanwezig zijn, ontstaat contact met ojas, je innerlijke krachtbron. Die bron van vitaliteit wordt niet aangeboord door hard te werken, maar door aanwezig te durven zijn. Je hoeft niets te bewijzen. Je mag thuiskomen.

En dat is misschien wel de essentie van Brahmacharya:
Leren leven met aandacht, binnen je eigen bedding.
Zodat je kunt geven vanuit overvloed, niet vanuit uitputting.

“Wanneer seksuele onthouding bereikt wordt, dan wordt er veel kracht mee gewonnen.”
Dat zegt Patanjali in Sutra II.38, waarin hij de waarde van Brahmacharya onderstreept. Vaak wordt deze yama uitsluitend verbonden met celibaat (vroeger mochten alleen mannen zich bezighouden met yoga), maar de diepere boodschap is nu breder en relevanter voor iedereen: richt je levensenergie bewust. Wanneer we niet automatisch toegeven aan elk verlangen, ontstaat er kracht. Niet omdat we onszelf iets ontzeggen, maar omdat we stoppen met weggeven wat ons eigenlijk zou moeten voeden. Die kracht, virya in het Sanskriet, is geen spierkracht, maar innerlijke vitaliteit: focus, helderheid, moed en zelfbeheersing. In plaats van energie te laten weglekken via eindeloos scrollen, pleasen, aanpassen of streven naar erkenning, keren we terug naar onze kern. Naar wat wérkelijk van waarde is. Brahmacharya herinnert ons eraan dat kracht ontstaat in bewuste keuzes en dat rust, begrenzing en overgave daarin net zo belangrijk zijn als actie.

Dit leer je ook tijdens de yogaopleiding

Tijdens de yogaopleiding die start in september 2025 maken we dit soort thema’s praktisch en persoonlijk. We onderzoeken hoe je met energie, verlangens en grenzen omgaat, als mens, als professional, als docent.

Niet om perfect te worden, maar om wakker te worden. Want zodra je ziet waar je energie lekt, kun je kiezen voor richting. En zodra je richting kiest, groeit er vertrouwen.

Volgende blog: Aparigraha (niet gehecht zijn)

In de volgende blog onderzoeken we Aparigraha, het loslaten van gehechtheid en controle. Hoe ziet dat eruit in werk, relaties en op de mat?

Meer lezen?

🔹 Lees hier deel 1: Ahimsa 
🔹 Lees hier deel 2: Satya 
🔹 Lees hier deel 3: Asteya
🔹 📩 Meld je aan voor de nieuwsbrief – zodat je geen nieuwe blog mist
🔹 📅 Meld je aan voor de opleiding september 2526
🔹 Volg me op Instagram, Facebook of LinkedIn om op de hoogte te blijven van nieuwe blogs, tips en inzichten.

Laat me weten:

Hoe herken jij dit thema in je eigen leven?
Ben je weleens uit balans geraakt door ‘te veel willen’?
Of lukt het je juist om bewust met je energie om te gaan?

Ik hoor graag je ervaring  in een reactie, DM of tijdens de yogaopleiding.
Je bent welkom!

Namasté,
Jerien

Nieuwsgierig geworden?
Wil je meer leren over yogafilosofie, ademwerk en bewust leven?
👉 Bekijk hier de Yogaopleiding Hatha Vinyasa