Waarom is loslaten zo moeilijk?

Als we meer nemen dan nodig, ontnemen we ruimte. Voor anderen en voor onszelf. Voor het leven om zich spontaan te ontvouwen. Het vasthouden aan overbodige spullen of oude patronen komt vaak voort uit een verlangen naar veiligheid. Maar juist die behoefte aan controle creëert spanning. Kijk maar naar een overvolle kast. Hij geeft zelden rust. Of naar een overvolle agenda; hoeveel echte ademruimte blijft er dan over?

Aparigraha herinnert ons eraan dat vasthouden vaak voortkomt uit angst: angst om tekort te komen, om niet goed genoeg te zijn, om de controle te verliezen. Maar die angst voedt zich aan zichzelf. Hoe meer we vasthouden, hoe minder vrij we ons voelen. Denk aan iemand die voortdurend spullen verzamelt “voor het geval dat”. Die persoon draagt niet alleen dozen, maar ook zorgen. Terwijl loslaten juist licht kan maken.

Loslaten in het dagelijks leven

Wanneer je oefent in loslaten, ontstaat er iets bijzonders. Je maakt ruimte. Ruimte voor vertrouwen, voor onverwachte inzichten en voor eenvoud. In de yogatraditie wordt gezegd: wie gehechtheid overstijgt, krijgt inzicht in het grotere geheel. Je gaat je leven met meer afstand bekijken, niet als iets dat je moet beheersen, maar als iets dat zich mag ontvouwen.

Ik leerde enkele jaren geleden iemand kennen tijdens mijn eerste yogaopleiding die me dit principe echt liet vóelen. Een jonge vrouw die haar geliefde was verloren. Ze leefde sindsdien volledig volgens het idee van aparigraha. Misschien was het deels een vlucht, maar voor nu werkte het voor haar. Ze reisde de wereld over met alleen dat wat in haar koffer paste. In Portugal had ze een kleine auto. Wat er niet in paste, gaf ze weg aan vrienden of vreemden. Als ze weer verder vloog, nam ze alleen mee wat essentieel was. Geen huur, geen vaste woonplek, maar altijd ergens welkom. Ze werkte waar ze kon, logeerde bij bekenden of onbekenden. Geen zwerfster, maar iemand die, door alles wat ze had losgelaten, haar vrijheid had hervonden. Op haar manier was zij heel gelukkig én licht.  Wat een mooi mens en inspiratie voor mij.

Aparigraha vraagt om bewustzijn

Aparigraha betekent niet dat je niets mag hebben of genieten. Het vraagt alleen bewustzijn: bezit je jouw spullen of bezitten ze jou? Denk eens aan je kledingkast. Je agenda. Je to-dolijst. Je telefoon. Je relaties. Waar houd je vast aan dingen die eigenlijk niet (meer) kloppen?

Misschien bewaar je nog steeds dozen op zolder van je vorige woning spullen die je al vijf jaar niet hebt aangeraakt. Of zeg je ‘ja’ tegen sociale verplichtingen die je uitputten, puur uit gewoonte of schuldgevoel. Aparigraha nodigt uit tot eerlijkheid. Wat is echt nodig en wat is ruis? Een voorbeeld: het moment waarop je besluit dat je die overvolle WhatsApp-groep mag verlaten. Of dat je een middag niets inplant, ondanks dat er ‘nog zoveel te doen is’. Dat is ook loslaten. En het is niet passief, het is actief kiezen voor helderheid.

Ontspullen met Marie Kondo

Toen ik zelf begon met ontspullen, heeft de methode van Marie Kondo mij enorm geholpen. Haar bekende vraag “Does it spark joy?” lijkt simpel, maar raakt precies de kern van Aparigraha: niet vasthouden uit gewoonte of schuldgevoel, maar bewust kiezen voor wat écht bijdraagt aan je welzijn.

Ik begon met mijn kledingkast. Elk stuk nam ik in mijn handen en voelde: maakt dit me blij? Heb ik dit echt nodig? Het resultaat was niet alleen meer ruimte in de kast, maar ook rust in mijn hoofd. Minder keuzes, minder ruis, meer overzicht, meer lichtheid.

Wat ik mooi vind aan haar benadering is dat het niet draait om rigide minimalisme, maar om dankbaarheid. Je bedankt wat je loslaat. Ook dat is yoga: bewust afscheid nemen van wat niet meer dient, met zachtheid en respect.

Een andere aanrader: de documentaire ‘Minimalism’ op Netflix

Een andere inspirerende tip als je je verder wilt verdiepen in dit thema, is de documentaire Minimalism op Netflix. In deze film volg je twee mannen die alles loslaten wat niet essentieel is en onderweg ontdekken wat er werkelijk toe doet. Geen yoga, maar wél Aparigraha in de praktijk. Hun verhaal laat zien hoe bevrijdend het kan zijn om minder te hebben en juist daardoor meer te leven.

Hoe Aparigraha je yogales verrijkt

In ons werk (en vaak ook in ons leven) verzamelen we meer dan nodig. Ideeën, verantwoordelijkheden, verwachtingen, overtuigingen. We durven geen ruimte te maken, omdat we bang zijn iets of iemand tekort te doen. Maar juist die ruimte is nodig om helder, creatief en aanwezig te blijven.

Ik zie dit vaak terug bij deelnemers: mensen die alles perfect willen doen. Elke les/vergadering voorbereiden, elke e-mail beantwoorden, elk boek lezen. Maar aparigraha is ook: vertrouwen dat jij voldoende bent. Dat niet alles hoeft. Dat je mag pauzeren. Als yogadocent is dat soms het moeilijkste: minder doen. En toch is dat vaak het krachtigste wat je kunt geven; ruimte.

Zelf bewaar ik ook veel lessen. Het is moeilijk om aantekeningen van opleidingen weg te gooien. Marie Kondo zegt hier iets moois over: vaak lezen we die aantekeningen nooit meer terug, maar houden we ze uit angst om iets te missen. Tegenwoordig hebben we internet, we kunnen alles opzoeken. Waarom alles bewaren? Hoeveel mappen of laadjes heb jij? Als ik eerlijk ben: ik heb er vijf! Twee laadjes vol en drie opleidingsmappen die ik niet weg durf te doen. Ook studieboeken die ik al jaren niet heb ingekeken. Dankzij Kondo is inmiddels ruim het dubbele wél weg. En dat voelt licht.

Therapie en yoga: aparigraha in de praktijk

Ook in therapie oefen je in loslaten. Oude overtuigingen, angsten of zelfbeelden die je niet meer dienen. Je leert zien: ik hoef niet alles vast te houden om mezelf te zijn. En net als bij yoga leer je: inzicht komt niet door meer te doen, maar door minder vast te klampen.

Soms bestaat het misverstand dat yoga ‘alles’ moet oplossen. Maar de yogatraditie erkent juist dat we verschillende middelen nodig hebben op ons pad. De yogamat, de psycholoog, het dagboek, de ademhaling, het gesprek met een goede vriend. Ze vullen elkaar aan. Therapie is geen teken van zwakte. Het is een vorm van zelfonderzoek, bewustzijn en compassie. Precies waar yoga voor staat.

Aparigraha op de yogamat

Aparigraha wordt op de mat zichtbaar wanneer je niet hunkert naar het perfecte plaatje van een houding. Maar zodra je voelt: dit is genoeg, hier adem ik. En ook daarbuiten is dit een oefening: wanneer kan je de drang loslaten om te voldoen? Om alles onder controle te houden? Op de mat kun je oefenen met loslaten door niet te forceren in een houding. Je hoeft niet streven naar ‘beter’ of ‘dieper’. Je hoeft niet vast te houden aan een ideaalbeeld van hoe yoga eruit moet zien. Maar gewoon voelen: wat is nú nodig? Wat mag ik loslaten?

Misschien is dat een fysieke inspanning of juist de drang om iets te bereiken. Misschien is het een oordeel: dat je het ‘goed’ moet doen. Ik herinner me genoeg momenten waarop ik tijdens savasana merk dat ik al bezig ben met de rest van mijn dag. Mijn hoofd racet de hele dag door. En juist op die momenten helpt het me om simpelweg te denken: “Ik hoef nu even niets.” Die gedachte brengt me terug in mijn lijf. Dat is aparigraha op een yogamat, in het klein.

De wijsheid van Patanjali over loslaten

Yoga Sutra II.39 – Over het inzicht dat volgt op loslaten

“Aparigrahasthairye janmakathantasambodhah”
“Wanneer iemand standvastig is in niet-bezitten, komt er inzicht in het waarom en hoe van het bestaan.”

Deze sutra uit het tweede hoofdstuk van de Yoga Sutra’s van Patanjali zegt iets fascinerends: dat écht loslaten leidt tot diep inzicht in je eigen levenspad. Het is alsof het opruimen van de buitenkant ook iets opent vanbinnen. Als we niet langer gehecht zijn aan spullen, status, meningen of zelfs aan onze eigen identiteit, ontstaat er ruimte. En in die ruimte kan iets essentieels zichtbaar worden.

Denk bijvoorbeeld aan hoe helder je je soms voelt na het opruimen van een kamer. Of hoe bevrijdend het kan zijn om een keuze te maken vanuit vertrouwen in plaats van angst. Dat is aparigraha. En volgens Patanjali leidt dat niet alleen tot rust, maar ook tot innerlijk weten: wie je bent, waarom je hier bent en wat je te doen hebt in dit leven.

Dit is geen theoretisch inzicht, maar een voelbare helderheid. Het komt niet door te denken, maar juist door niet vast te houden, door stil te durven zijn en leegte toe te laten. Dan wordt je leven geen project meer om te managen, maar een pad dat zich ontvouwt.

In die zin is aparigraha niet iets wat je ‘kunt’, maar een manier van zijn. Elke keer dat je bewust kiest voor minder; minder moeten, minder vasthouden, minder meeslepen, kies je voor meer vrijheid. Zo wordt aparigraha een gids naar een leven met meer rust in je hoofd en je lijf. Niet ineens, maar stap voor stap.

Hoe yoga mij helpt loslaten

Voor mij persoonlijk is dit een thema dat steeds weer terugkomt. Na jaren van controle, hard werken en alles zelf willen dragen, oefen ik nu dagelijks in loslaten, in vertrouwen en in niet-weten.

Het is geen lineair proces. Soms lukt het, soms niet. Maar elke keer dat ik op de mat stap en voel: dit is genoeg, herinner ik mezelf eraan dat ik vrij ben. Niet omdat alles perfect is, maar omdat ik durf te kiezen voor lichtheid. 

Dit leer je ook tijdens de yogaopleiding Tijdens de yogaopleiding die in september 2025 start, duiken we dieper in dit soort thema’s. We maken ze praktisch, invoelbaar en toepasbaar in je leven en werk. Niet om perfect te worden, maar om vrijer te worden. Zodat je kunt loslaten wat je niet meer dient en je kunt gaan kiezen voor wat je echt voedt.

Meer lezen?

🔹 Lees hier deel 1: Ahimsa
🔹 Lees hier deel 2: Satya
🔹 Lees hier deel 3: Asteya
🔹 Lees hier deel 4: Brahmacharya

📥 Meld je aan voor de nieuwsbrief – zodat je geen nieuwe blog mist
🗓️ Bekijk de opleiding die start in september 2025
📱 Volg me op Instagram, Facebook of LinkedIn voor meer tips, verhalen en inspiratie

Laat me weten:
Waar houd jij nog aan vast? Wat zou je eigenlijk willen loslaten?
Wil je leren loslaten in je lijf, je hoofd én je leven? In de yogaopleiding die start in september 2025 leer je precies dat. Meld je aan of stel je vraag, ik denk graag met je mee.

Namasté,
Jerien

Nieuwsgierig geworden?
Wil je meer leren over yogafilosofie, ademwerk en bewust leven?
👉 Bekijk hier de Yogaopleiding Hatha Vinyasa